NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
143 - (1443) حدثني
محمد بن
عبدالله بن
نمير وزهير بن
حرب (واللفظ
لابن نمير].
قالا: حدثنا
عبدالله بن يزيد
المقبري.
حدثنا حيوة.
حدثني عياش بن
عباس ؛ أن أبا
النضر حدثه عن
عامر بن سعد ؛
أن أسامة بن
زيد أخبر
والده سعد بن
أبي وقاص ؛ أن
رجلا جاء إلى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم فقال:
إني أعزل عن
امرأتي. فقال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم "لم تفعل
ذلك ؟" فقال
الرجل: أشفق
على ولدها، أو
على أولادها.
فقال رسول
الله صلى الله
عليه وسلم "لو
كان ذلك ضارا،
ضر فارس
والروم".وقال
زهير في
روايته "إن
كان لذلك فلا.
ما ضار ذلك
فارس ولا الروم".
{143}
Bana Muhammed b.
Abdîllâh b. Numeyr ile Züheyr b. Harb rivayet ettiler. Lâfız ibni Numeyr'indir.
(Dedilerki): Bize Abdullah b. Yezîd el-Makburî rivayet etti. (Dediki): Bize
Hayve rivayet etti. (Dediki): Bana Ayyaş b. Abbâs rivayet etti. Ona da
Ebu'n-Nadr, Âmir b. Sa'd'dan naklen rivayet etmiş kî, Üsâmetü'bnu Zeyd'in,
babası Sa'd b. Ebî Vakkaas'a haber verdiğine göre,
Bir adam Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'e gelerek:
— Ben karımdan azil yapıyorum; demiş.
Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem);
— «Bunu niçin yapıyorsun?» diye sormuş. Adam:
— Kadının çocuğuna veya çocuklarına zarar geleceğinden
korkuyorum (da onun için) cevâbını vermiş. Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem):
— «Bu zararlı bir iş olsa idi, iranlılarla
Romalılara zarar verirdi.» buyurmuşlar.
Züheyr kendi rivayetinde
:
«Eğer bunun için ise
yapma! Bu îşi iranlılarla Romalılara zarar vermemiştir.» dedi.
İzah:
Hadisin râviyesi Cüdame
(Radiyallahu anh) hakkında ihtilâf edilmiştir Basıları onun Ukkâşe (Radiyallahu
anh)'dan başka bir zâtın kız kardeşi, bir takımları da Cüda'me binti Cendel olduğunu
söylemişlerdir. Fakat muhtar olan kavle göre Hz. Ukkâşetü'bnu Mihsan'ın anne
bir kız kardeşi Cüdâme binti Vehb el-Esediyye*dir.
Gîle, gayl ve gıyâl
aynı mânâya gelen kelimelerdir. Lügat ulemasından bir cemaate göre gayle: Bir
defa gîle yapmak mânâsına masdar bina-i merradır. Gîle ise gaylden alınma bir
isimdir. Bâzıları: «Bu kelime ile emzikli kadının cima] kasdedilirse'gîle ve
gayle şeklinde okunabilir.» demişlerdir.
Bu hadîsdeki gile'den
murad ne olduğu hususunda ihtilâf etmişlerdir, îmam Mâlik ile Esraaî ve diğer
lügat ulemasına göre emzikli kadınla cinsî münasebette bulunmaktır. îbni
Sikkit: «Gayl» hamile kadının çocuk emzirmesidir.» demiştir.
Ulemânın beyânına göre
Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in bunu men etmek istemesi memedekî
çocuğa zarar vereceğinden korktuğu içindi. Zira doktorlar bu sütün hastalık
olduğunu söyler; Araplar da ondan tiksinir ve çekinirlerdi.
Yerinde de îzâh
edildiği gibi ve'd: Kız çocuğunu diri diri mezara gömmektir. Câhiliyet devrinde
Araplar bunu açlık ve âr gibi sebeplerle yaparlardı. Azlin ve'd'e benzetilmesi
hayatı yok etmesi cihetiyledir.
«O (diri diriye mezara
gömülen kız çocuğuna sorulduğu vakit) âyet-i kerîmesidir.» cümlesindeki «o»
zamiri mukaddere râci'dir. Yâni: Bu çirkin iş, Teâlâ Hazretlerinin şu
âyetindeki tehdîd de dâhildir; demektir.